موانع و چالش‌های پیش روی خط مشی گذاری سناریو محور در خط مشی گذاری توسعه نفتی

چکیده

هدف از این پژوهش شناسایی و تحلیل موانع و چالش‌های پیش روی سیاست‌گذاری مبتنی بر سناریو در زمینه سیاست‌های توسعه نفتی ایران است. این مطالعه به بررسی منابع بایاس، قابلیت پیش‌بینی رخدادهای آتی، سطح دانش و تخصص موجود برای تدوین سناریوها، و تعارضات منافع و تنش‌های موجود در مذاکرات می‌پردازد. این پژوهش به روش کیفی انجام شد و از مصاحبه‌های نیمه‌ساختارمند و تکنیک دلفی برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. در ابتدا، پرسشنامه‌های دلفی بین 20 نفر از مدیران ارشد وزارت نفت و خبرگان دانشگاهی توزیع گردید. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختارمند جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل شدند. تکنیک دلفی در سه مرحله اجرا شد تا به اشباع نظری دست یابد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که چهار مفهوم اصلی به عنوان موانع و چالش‌های سیاست‌گذاری مبتنی بر سناریو در توسعه نفتی ایران شناسایی شدند: سوگیری در تدوین خط‌مشی‌ها، عدم توانایی پیش‌بینی رخدادهای آتی، فقدان دانش و تخصص کافی برای تدوین سناریوها، و تعارض در منافع و تنش در مذاکرات. این چالش‌ها می‌توانند منجر به کاهش کیفیت و اثربخشی سیاست‌ها شوند. نتایج نشان می‌دهد که شناسایی و مدیریت سوگیری‌ها، بهبود توانایی‌های پیش‌بینی، افزایش دانش و تخصص در تدوین سناریوها، و مدیریت تعارضات منافع و تنش‌ها می‌تواند به بهبود فرآیند سیاست‌گذاری مبتنی بر سناریو کمک کند. برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی، ایجاد سیستم‌های بازخورد و تحلیل‌های پیش‌بینی می‌توانند در این راستا مؤثر باشند.